Trakya Üniversitesi Fen Fak. Biyoloji Bölümü Bölüm Başkanı Prof. Dr. Yılmaz Çamlıtepe, Biyoloji Bölümü’nden Yrd. Doç. Dr. Mustafa Kaya ve Yrd. Doç. Dr. Necmettin Güler tarafından sunulan 12 Mart 2015 tarihli İğneada Pedina Gölü Konulu Raporuna göre Pedina Gölü kuruma tehlikesi altında!
Göl kenarında bulunan ve kızılağaçlardan oluşan Longoz özelliği gösteren şeritin kurumadan olumsuz etkileneceğini aktaran raporda önlem alınmaması nedeniyle son dönemlerdeki yağışlarla birlikte göldeki set tamamen yarılmış ve sığ olan göl suyunun tamamen boşalmasına neden olmuştur. Gölün bu önemli raporda belirtildiği üzere acilen müdahale edilerek yarılan seddenin onarılması ve gölün su tutmaya başlaması gerekmektedir.
Raporun tamamı ise şöyle;
"Tamamen orman içerisinde yer alan ve İğneada’nın güneyinde Hamam Gölü’nün de batısında bulunan bu göl 410 49’614’’ Kuzey enlemi ile 270 56’193’’ doğu boylamında yer alan bir orman içi sedimenter göldür. Yaklaşık olarak 10 hektar yüz ölçümüne sahip olan göl, en derin yeri 2,10 m’dir. Orman içinden gelen küçük derelerin yanı sıra Pedina Deresi ile beslenmekte, fazla suyunu da bir kanalla Bulanık dereye boşaltmaktadır. Yapı itibari ile Hamam Gölü ile benzerlik göstermektedir. Göl doğu, batı ve kuzeyinde meşe ormanları, güneyinde ise özel şahsa ait kavaklık ile çevrilidir.
Floristik açıdan incelendiğinde Pedina Gölü’nün etrafı meşe ormanları ile çevrilidir. Zengin bir orman altı floraya sahip olan göl çevresi, ulaşımın zor olması nedeniyle genellikle insan faaliyetlerinden kaynaklanan baskı altında değildir. Gölün kenarı 2-5 m genişliğinde Longoz özelliği gösteren ve yoğun olarak sarılıcı bitkilerle kaplı şerit şeklinde Alnus glutinosa (kızılağaç) ağaçları ile çevrilidir. Bu dar bir alan olmasına rağmen Longoz yapısı göstermesi açısından son derece önemlidir.
Gölün en önemli özelliği Hamam Gölü’nde olduğu gibi yer yer örtüş oranı %100’ü bulan saf Trapa natans toplulukları bulunur. Bu tür Bern Sözleşmesi Ek Liste I’de yer alan korunması gereken türler arasında bulunmakta, ayrıca Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı’nda (Zarar görebilir) kategorisinde yer almaktadır. Ayrıca belirtilen göl kıyılarında Leucojum aestivum, Galanthus nivalis subsp. nivalis gibi gerek ulusal gerekse küresel ölçekte nadir yayılışlı türler yaşamını sürdürmektedir. Bu nedenle belirtilen göller ve çevreleri mutlak koruma gerektirir. Trapa natans ile Nymphaea alba’nın bilinen en iyi popülasyonları Hamam ve Pedina Gölleridir. Her iki gölün suyu da tatlıdır. Her iki gölde de gerek ötrofikasyona bağlı gerekse çevreden kaynaklanan bir kirlilik yoktur. Ancak bu göllerin su seviyeleri azalır çevreden de gölü kirleten girişler olur ise gölün ekolojik dengesi bozulur. Bu göller aynı zamanda daha düşük rakımlardaki Mert ve Saka Göllerini de muhtemelen beslemektedir. Burada hem aylık olarak su seviyelerine bakılmalı hem de Trapa natans ile Nymphaea alba’nın populasyon durumları izlenmeliydi. Alanın floristik açıdan bir diğer önemli özelliği Phragmites australis, Sparganium erectum, Iris pseudacorus, Typha angustifolia vb. rizomlu bitkilerin oluşturduğu yüzen adacıklar bulunmaktadır. Rizomlu olan bu bitkiler gölün kenarında büyük gruplar oluşturmakta, zamanla su seviyesinde meydana gelen su değişimleri ile kenardan koparak, göl içlerine doğru ilerlemektedirler.
Faunustik açıdan incelendiğinde Pedina Gölü başta su kuşları olmak üzere son derece önemli bir dinlenme, üreme, beslenme ve barınma alanıdır. Yerleşim alanlarından uzak olması nedeniyle de önemi bir kat daha artmaktadır.
Yapılan yanlış uygulamalarla Bulanık Dere kenarındaki ağaçlık alanların temizlenmesi, bu derenin akış hızını arttırmış ve etrafını tahrip ederek yıkmasına ve yatağını derinleştirmesine neden olmuştur. Bunun sonucu olarak seviye olarak yukarıda kalan Pedina Gölü de bundan olumsuz olarak etkilenmiştir. Zamanla artan yağışlarla birlikte sığ olan göl taşkınlarla seti aşındırmaya başlamış ve bu durumun meydana gelebileceği hususunda yetkililer uyarılmıştır. Fakat önlem alınmaması nedeniyle son dönemlerdeki yağışlarla birlikte sonradan oluşan bu kot farkından dolayı set tamamen yarılmış ve sığ olan göl suyunun tamamen boşalmasına neden olmuştur.
Gölün acilen müdahale edilerek yarılan seddenin onarılması ve gölün su tutmaya başlaması gerekmektedir. Bern türleri arasında yer alan Trapa natans tek yıllık bir otsu bitkidir. İlkbahar aylarında çimlenen tohumlar gelişerek, fazla derin olmayan gölün su seviyesine ulaşan rozetler oluşturur ve bunlar bütün gölü neredeyse kaplar. Sonbaharda ölen bitki kışı tohumla geçirir. Yaklaşan çimlenme dönemi önce su seviyesinin yükselmesi ve kalan tohumların çimlenebileceği alanlar yaratılmalıdır. Ayrıca yüzen adaların bir kısmı tahrip olmasına karşın tamamen ortadan kalkmamışlardır. Yüzen adaları oluşturan türlerin büyük bir kısmı rizomlu bitkilerden oluşmakta ve kış dönemini rizomları ile geçirmektedirler. İlkbahar ayı ile birlikte rizomlar yeni sürgünler vererek hem adaların büyümesine hem de alanda bulunan faunal elemanlar için üreme alanları oluşturmaktadır. Alana bir an önce müdahale edilmesi su seviyesinin yükselmesi sağlayacak ve bu adaların kurumasını engelleyecektir.
Ayrıca göl kenarında bulunan ve kızılağaçlardan oluşan Longoz özelliği gösteren şerit de bundan olumsuz etkilenecektir. Su seviyesinin belirli bir seviyeye yükseltilmesi bu alanların da bozulmasını engelleyecektir.
Sonuç olarak; insan hatası sonucu bozulan bu alanın zaman geçirilmeden müdahale edilerek kurtarılması ve meydana gelen zararın en az seviyede olacak şekilde atlatılması için çok acil olarak gölü oluşturan setin eski kotuna getirilecek şekilde onarılması gerekmektedir. Özellikle Mart-Nisan aylarında yağacak olan yağışların gölü en azından belirli bir dereceye kadar su ile doldurabileceği düşünülmektedir. Bu yüzden acil müdahale son derece önem arz etmektedir."
Kaynak: T.Ü. Fen Fak. Biyoloji Bölümü